Δημοσίευση Συνέντευξης στην οικονομική εφημερίδα «Το Κέρδος» των κ.κ. Α. Κωστόπουλου και Γ. Στάθη – 08/01/2012.

Η εφημερίδα «ΚΕΡΔΟΣ» παρουσιάζει τον Σύνδεσμο Ελλήνων Οικονομικών Διευθυντών (ΣΕΟΔΙ) μέσα από μια συζήτηση εφ όλης της ύλης με ανθρώπους που βιώνουν τα προβλήματα και έχουν θέσεις και προτάσεις όχι μόνο για τους κλάδους που εκπροσωπούν, αλλά γενικότερα για την πορεία της οικονομίας. Παρακάτω  θα διαβάσετε τα όσα ειπώθηκαν με τους κκ. Αλέξανδρο Κωστόπουλο, πρόεδρο του ΣΕΟΔΙ και Γιάννη Στάθη, μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Συνδέσμου.

Αυτοκριτική, γενναίες αποφάσεις που ενδεχομένως να σημαίνουν και αλλαγή δραστηριότητας και υιοθέτηση συστημάτων οργάνωσης. Αυτή θα πρέπει να είναι η «συνταγή» της επόμενης ημέρας για τις ελληνικές επιχειρήσεις στο σημερινό περιβάλλον κρίσης, όπως τουλάχιστον περιγράφουν οι εκπρόσωποι του Συνδέσμου Οικονομικών Διευθυντών, με τους οποίους συνομιλεί  το «Κ» αυτή την εβδομάδα.

Μέλη του ΣΕΟΔΙ είναι στελέχη από τις οικονομικές διευθύνσεις μεγάλων επιχειρήσεων, ενώ μεταξύ των στόχων του Συνδέσμου είναι η διεξαγωγή ερευνών, η κατάρτιση μελετών, εισηγήσεων και προτάσεων σχετικών με το αντικείμενο της Οικονομικής Διεύθυνσης των επιχειρήσεων, η γνωμοδότηση και εισήγηση στους ενδιαφερόμενους φορείς επί θεμάτων που αφορούν την άσκηση της οικονομικής διεύθυνσης κ.ά.

Ο κ. Αλέξανδρος Κωστόπουλος, πρόεδρος του ΣΕΟΔΙ και ο κ. Γιάννης Στάθης μέλος της διοίκησης, περιγράφουν τη σημερινή κατάσταση στις ελληνικές επιχειρήσεις, ενώ αναφέρονται και στην πρωτοβουλία της «ομάδος των τεχνοκρατών», μιας ομάδας προβληματισμού με την συμμετοχή καταξιωμένων τεχνοκρατών με διάφορες ιδιότητες, επιχειρηματίες, πανεπιστημιακούς, στελέχη επιχειρήσεων κ.ά. η οποία έχει επεξεργασθεί ένα σχέδιο εξόδου από την κρίση.

«Ο ΣΕΟΔΙ έχει επικεντρώσει αυτή τη στιγμή τις δραστηριότητες του στα θέματα της κρίσης», επισημαίνει ο κος Κωστόπουλος. «Πλέον δεν υπάρχουν περιθώρια στην αγορά και τα προβλήματα είναι τεράστια με την μείωση του τζίρου των επιχειρήσεων, την έλλειψη ρευστότητας και τις απολύσεις. Εμείς θεωρούμε ότι τη δεδομένη χρονική περίοδο θα πρέπει να υπάρξει αλληλεγγύη και συζήτηση μεταξύ των φορέων. Εργοδότες και συνδικαλιστικοί φορείς θα πρέπει να καθίσουν σε ένα τραπέζι και να συζητήσουν προκειμένου να βρουν από κοινού μια λύση. Η απεργία δεν είναι λύση όπως δεν είναι η άρνηση των εργοδοτών να συζητήσουν με τους εργαζομένους τους».

« Αυτό που έχει λείψει στην ουσία είναι η αυτοκριτική, δηλαδή τι συνέβη και φτάσαμε ως εδώ», αναφέρει ο κ. Στάθης. «Το μοντέλο που ακολουθήσαμε μέχρι σήμερα στηρίχθηκε σε μια άκριτη χρηματοδότηση από τις τράπεζες, τις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις και από την φοροδιαφυγή και την εισφοροδιαφυγή. Η κατανάλωση και οι επιχειρήσεις προσαρμόστηκαν σε αυτό τον πακτωλό χρήματος που έπεσε ανεξέλεγκτα στην αγορά. Επομένως, ακόμη και λανθασμένες επιλογές είτε σε παραγόμενα προϊόντα είτε στην παροχή υπηρεσιών απέδιδαν αποτελέσματα λόγω της ιλιγγιώδους κατανάλωσης. Ως αποτέλεσμα η μεγάλη μάζα των επιχειρήσεων – αν και σε όλες τις περιπτώσεις υπάρχουν εξαιρέσεις – θεώρησαν ότι οι δομές που είχαν φτιάξει, εφόσον αποδίδουν, είναι σωστές. Υπάρχει επομένως μια ευθύνη και των καταναλωτών αλλά και των επιχειρήσεων που προσαρμόστηκαν σε αυτού του είδους την στρεβλή ‘’ανάπτυξη’’, η οποία βασίσθηκε στην κατανάλωση χωρίς καμία παραγωγή. Υπήρξαν αθρόες εισαγωγές και η κατανάλωση αυτών των εισαγωγών χρηματοδοτήθηκε από τραπεζικά δάνεια. Επομένως αργά ή γρήγορα, η κατάσταση θα οδηγούσε σε αδιέξοδο, απλά η κρίση οδήγησε σε επίσπευση των πραγμάτων».

ΟΙ ΑΠΟΛΥΣΕΙΣ ΟΔΗΓΟΥΝ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΣΕ ΑΔΙΕΞΟΔΟ

Στο ερώτημα, πως αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις αυτή την περίοδο την κρίση, οι συνομιλητές μας επισημαίνουν: «Σήμερα, υπάρχει μια αντιμετώπιση περιστολής του κόστους το οποίο μέχρι ενός σημείου είναι κατανοητό. Την υπερβολή επιβάλλεται να τη διορθώσεις, ωστόσο όταν απολύεις τους καταναλωτές τελικά η ίδια η επιχείρηση μπαίνει σε αυτό το «σπιράλ» του αδιεξόδου. Η στρατηγική της απόλυσης μέχρι στιγμής δεν έχει φέρει κανένα αποτέλεσμα, αντίθετα, έχει βυθίσει σε μεγαλύτερη ύφεση τα ασφαλιστικά ταμεία, έχει μειώσει τις φορολογικές εισφορές και συνολικά την κατανάλωση. Για την ίδια την επιχείρηση η στρατηγική των απολύσεων είναι ότι χειρότερο για την παραγωγικότητα όσων παραμένουν, δεδομένου ότι ο κάθε εργαζόμενος έχει στο πίσω μέρος του μυαλού του ότι μπορεί στο προσεχές διάστημα να απολυθεί».

Στο ερώτημα πως αντιμετωπίζει μια επιχείρηση την καθημερινότητα αν δεν κάνει απολύσεις, οι συνομιλητές μας επισημαίνουν ότι σε αυτό το σημείο μπαίνει το ζήτημα της αυτοκριτικής: «Αυτό που θα πρέπει να εξεταστεί πρωταρχικά είναι αν η εταιρεία είχε στρατηγική στην πρώτη περίοδο της κρίσης, όταν σημειώθηκαν οι πρώτες μειώσεις στις πωλήσεις και στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναζητηθούν ευθύνες ακόμα και στα πιο υψηλόβαθμα στελέχη», υποστηρίζει ο κ. Στάθης και συνεχίζει. «Εκείνο που χρειάζεται από τη σκοπιά της οικονομικής διαχείρισης σε αυτή τη φάση είναι ότι κάθε επιχείρηση θα πρέπει να εντοπίσει τα λάθη και να καταστρώσει ένα σχέδιο για το τι θα θελήσει να κάνει την επόμενη ημέρα. Η συνταγή επιτυχίας του παρελθόντος δεν σημαίνει ότι θα είναι και συνταγή επιτυχίας του μέλλοντος. Επιπλέον υπάρχουν πολλά εργαλεία της χρηματοοικονομικής διοίκησης, τα οποία δυστυχώς στην Ελλάδα διδάσκονται μόνο στα Πανεπιστήμια, δεν εφαρμόζονται ποτέ στην πράξη και δεν είναι ενταγμένα στην επιχειρηματική πρακτική. Ένα από αυτά είναι η ύπαρξη επιχειρηματικού σχεδίου – αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει προγραμματισμός σε καμία επιχείρηση – με συγκεκριμένες ταμειακές ροές, σχέδιο προώθησης. Το τρίτο βασικό σημείο είναι να έχει η επιχείρηση μια σοβαρή σχέση με την τράπεζα: Δεν είναι δυνατόν ένα στεγαστικό ή επισκευαστικό δάνειο να χρηματοδοτεί κεφάλαια κίνησης ή ένα επιχειρηματικό να καλύπτει επιταγές».
«Οι ξένες επιχειρήσεις, σε αντίθεση με τις ελληνικές, έχουν ‘’ευαγγέλιο’’ την κατάρτιση προϋπολογισμού του επόμενου έτους (budget), με διαφορετικά εναλλακτικά σενάρια από το καλύτερο έως το χειρότερο», αναφέρει ο κ. Κωστόπουλος. «Ιδιαίτερα σε περιόδους μεγάλης αβεβαιότητας η ύπαρξη εναλλακτικών σεναρίων είναι απολύτως απαραίτητη. Δεν θεωρείται προγραμματισμός η αναγραφή και μόνο των ημερομηνιών λήξης των επιταγών, όπως είθισται στις ελληνικές επιχειρήσεις. Είναι απαραίτητος τουλάχιστο ο ταμειακός προγραμματισμός και να υπάρχει ένα πλάνο ετήσιας δραστηριότητας, κάτι το οποίο καταρτίζουν κατά κόρον οι πολυεθνικές επιχειρήσεις».

ΠΟΛΛΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΕΠΑΝΑΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟ

Προκειμένου να εξασφαλίσουν το μέλλον της επιχείρησής τους, ενδεχομένως στη σημερινή συγκυρία, οι επιχειρηματίες να βάλουν στο τραπέζι και το ζήτημα του επαναπροσανοτολισμού.

Όπως αναφέρουν οι συνομιλητές μας θα πρέπει να εξετάσουν αν η «καρδιά» της δραστηριότητας τους στέκει ή όχι. « Η κατανάλωση έστησε επιχειρήσεις, οι οποίες αυτή τη στιγμή δεν έχουν καμία προοπτική», αναφέρει ο κ. Στάθης. «Η ελληνική αγορά δεν έχει καμία σχέση με την αμερικανική ή τις αγορές των άλλων ευρωπαϊκών χωρών, αποτελεί μάλλον ένα υβρίδιο με πολλούς προστατευτισμούς και μεγάλη συμμετοχή του κράτους. Το ζήτημα λοιπόν που θα θέσει μια επιχείρηση είναι αν υπάρχει ή αν θα υπάρξει και στο μέλλον η αγορά την οποία μέχρι σήμερα κάλυπτε, ιδιαίτερα με μια σειρά προβλημάτων που έχουν να κάνουν με μια ανύπαρκτη κατανάλωση, μια τσακισμένη σχέση με τις τράπεζες, μια σχέση με τους πιστωτές κατεστραμμένη.

Άρα χρειάζονται γενναίες αποφάσεις, νέο ενδεχομένως προσανατολισμό με αλλαγή δραστηριότητας στο αμέσως επόμενο στάδιο, σωστή οργάνωση χωρίς τον παράγοντα ‘’τύχη’’. Ο προσανατολισμός σε φορείς όπως το internet και η παρουσίαση προϊόντων μέσα από τα νέα μέσα, (smart phones, tablets κ.τ.λ.) είναι ένα παράδειγμα.

Τα θέματα οργάνωσης θα πρέπει να μπουν σε  πρώτη προτεραιότητα επίσης. Η ιλιγγιώδης κατανάλωση κάλυψε στο παρελθόν τα προβλήματα οργάνωσης, τα οποία υπήρχαν ακόμη και στις μεγάλες επιχειρήσεις. Ως παράδειγμα αναφέρεται δυστυχώς η υποκατάσταση σε πολλές εταιρίες του οικονομικού διευθυντή από τον απλό λογιστή. Η δουλειά του λογιστή στην Ελλάδα είναι η συμμόρφωση των οικονομικών της επιχείρησης με την φορολογική παράνοια. Ο λογιστής ουσιαστικά καταγράφει το τι έχει γίνει στο παρελθόν και συμμορφώνει τα οικονομικά της επιχείρησης ανάλογα με το τι ζητεί η εφορία. Επομένως η υιοθέτηση νέων μοντέλων οργάνωσης (νέων για την Ελλάδα, παλιά ωστόσο για την επιχειρηματική πρακτική) κρίνεται σε αυτό το στάδιο απαραίτητη».

Σύμφωνα με τον κ. Κωστόπουλο, ο οικονομικός διευθυντής είναι αυτός που εφαρμόζει το οικονομικό management της εταιρίας. « Ο βασικός ρόλος του είναι η εξασφάλιση της κερδοφορίας, άρα της βιωσιμότητας της επιχείρησης. Να εξασφαλίσει τον βέλτιστο τρόπο αποδοτικότητας μιας επένδυσης, μέσα από ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα δράσης καθώς και να εξασφαλίσει τα απαιτούμενα κεφάλαια για τη χρηματοδότηση της δραστηριότητας. Δυστυχώς οι ελληνικές επιχειρήσεις επικεντρώνονται μόνο στη φορολογική συμμόρφωση».

ΕΞΑΓΩΓΕΣ, Η ΔΙΕΞΟΔΟΣ

Υπάρχουν αυτή τη στιγμή περιθώρια για τις ελληνικές επιχειρήσεις να σωθούν; «Περιθώρια υπάρχουν, αλλά όχι για όλες», απαντά ο κ. Στάθης. «Το παιχνίδι της ελεύθερης αγοράς έχει μέσα χρεοκοπίες αλλά και ανάπτυξη. Η διέξοδος για τις ελληνικές επιχειρήσεις είναι οι εξαγωγές. Αλλά για να αυξήσουν οι ελληνικές εταιρίες την εξαγωγική τους δραστηριότητα θα πρέπει να περάσουν από όλα τα προηγούμενα στάδια. Μέχρι πρότινος, οι συνθήκες ήταν ιδανικές και ειδικά οι Έλληνες ήταν οι ιδανικοί πελάτες: Δεν ρωτούσαν ούτε πόσο κάνει ούτε γιατί κάνει τόσο. Αυτό τελείωσε, είτε γιατί ο Έλληνας πιέστηκε είτε γιατί ξύπνησε. Άρα δυνατότητες μεγάλης αγορά προκειμένου να συνεχίσει κάποιος να αυξάνει τους τζίρους του μόνο από την δραστηριοποίηση στην ελληνική αγορά δεν υπάρχουν. Πρέπει να προχωρήσει σε έρευνα αγοράς, ώστε να διαπιστώσει ποιοι είναι οι πιθανοί καταναλωτές και ποιες είναι οι ανάλογες αγορές για το ποιοτικό προϊόν με πολύ χαμηλότερο κόστος πια, που θα μπορούσαν να επιχειρήσουν. Στον τομέα των εξαγωγών μέχρι σήμερα υπάρχουν κάποιες μεμονωμένες προσπάθειες χαρισματικών επιχειρηματιών, αλλά γενικά, ως οικονομία με αυτή την κουλτούρα να πας να χτυπήσεις τις πόρτες των μεγάλων αγορών είναι πολύ δύσκολο. Χρειάζεται τυποποίηση αλλά και προηγμένο marketing. Τα γεωργικά προϊόντα είναι ως έναν βαθμό ένας τομέας όπου θα μπορούσαμε να ενισχύσουμε τις εξαγωγές, ωστόσο η χώρα μας δεν μπορεί να ανταγωνιστεί άλλες μεγάλες αγορές, όπως για παράδειγμα αυτή της Κίνας. Η Ελλάδα έχει άλλα ‘’δυνατά’’ σημεία που μπορεί να εξάγει, όπως ο τουρισμός και ο πολιτισμός της».

Ασκώντας κριτική προς την κυβέρνηση, οι συνομιλητές μας επισημαίνουν ότι δυστυχώς το οικονομικό επιτελείο δεν έχει ξεκαθαρίσει τους όρους του παιχνιδιού. Όπως επισημαίνουν, οι παράγοντες της αγοράς προσπαθούν να διατυπώσουν μια πρόταση για την επόμενη ημέρα, την ίδια στιγμή που οι κυβερνητικοί φορείς φαίνονται να μην έχουν κανένα σχέδιο. «Αντίστοιχα και οι δανειστές μας έφεραν μια συνταγή λατινοαμερικανική να εφαρμοσθεί σε μια λάθος οικονομία, με τους λάθος ανθρώπους και με τα λάθος μεγέθη, με αποτέλεσμα το πρόβλημα να γίνει ακόμη χειρότερο. Παρ’ όλα αυτά οι ξένοι αντιλαμβάνονται ότι υπάρχει ένα τεράστιο χρέος, το οποίο βάζει σε κίνδυνο το διεθνές τραπεζικό σύστημα λόγω domino effect και προσπαθούν, διασφαλίζοντας έσοδα τόκων και αποπληρωμής των ομολόγων, να μην διαταραχθεί το παγκόσμιο σύστημα. Δεν υπάρχει κανένα σχέδιο για το τι μέλλει γενέσθαι αύριο και επιπλέον έχει καταστραφεί παντελώς η σχέση κράτους – πολίτη.

Μας πήρε 200 χρόνια να αρχίσουμε να πειθαρχούμε μερικώς στη νομοθεσία και έφτασε μια διετία για να κλονισθεί απόλυτα η εμπιστοσύνη του πολίτη προς τους πολιτικούς που τον κυβερνούν από οποιοδήποτε κόμμα» αναφέρει ο κ. Στάθης.

Η πρόταση της   ομάδος τεχνοκρατών

Ο ΣΕΟΔΙ σε συνεργασία με άλλες εταιρίες θα πραγματοποιήσει μια εκδήλωση μέσα στον Ιανουάριο για την κρίση και της επιπτώσεις της στην αγορά εργασίας . Η δεύτερη πρωτοβουλία του ΣΕΟΔΙ έχει να κάνει με την πρόταση της ομάδος τεχνοκρατών , μιας ομάδος προβληματισμού με τη συμμετοχή καταξιωμένων τεχνοκρατών με διάφορες ιδιότητες , επιχειρηματίες , πανεπιστημιακούς , στελέχη επιχειρήσεων κ.α. η οποία έχει επεξεργασθεί ένα σχέδιο εξόδου από την κρίση και θα το παρουσιάσει επίσης στις αρχές του 2012. Μερικοί από τους συμμετέχοντες είναι οι κκ Π.ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ επίτιμος αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων ,Α. Καρυτινός γενικός Δντης της Εθνικής Τράπεζας και υπεύθυνος του τομέα ακινήτων, Γ. ΜΠΗΤΡΟΣ , ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών , Κρις ΣΠΥΡΟΥ πρόεδρος της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης . Σ. ΤΡΑΥΛΟΣ , οικονομολόγος – σύμβουλος επενδύσεων , Π.ΤΣΑΝΑΚΑΣ , καθηγητής του ΕΜΠ, Σ.ΜΑΚΡΥΔΑΚΗΣ καθηγητής INSEAD Γαλλίας κα.

Τα βασικά σημεία της πρότασης έχουν ως εξής

1. Σταθεροποίηση της οικονομίας. Η σταθεροποίηση πρέπει να επικεντρωθεί στον χρηματοοικονομικό τομέα και επείγει η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών σύμφωνα με τις αποφάσεις του περασμένου Οκτωβρίου.

Πρωτογενή πλεονάσματα. Προς την κατεύθυνση αυτή κεφαλαιώδης είναι η σημασία της προσπάθειας για αποδοτική περιστολή της φοροδιαφυγής και ένα συστηματικό σχέδιο

1. περιορισμού του κράτους σε βάθος τριετίας.
2. Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας. Πρέπει να υλοποιηθούν το συντομότερο δυνατό 2- 3 ιδιωτικοποιήσεις »σημαίες» (π.χ. ΟΠΑΠ, ΔΕΗ, Τ.Τ., ΕΛΠΕ) και να συνταχθεί ένα ξεχωριστό πρόγραμμα στρατηγικής ιδιωτικοποιήσεων για τους τομείς των ακινήτων, ο οποίος παρέχει περισσότερες ευκαιρίες για απόκτηση δημοσιονομικών εσόδων.
3. Εμφαση στο διοικητικό και τεχνολογικό εκσυγχρονισμό
4. Διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις

Η πρωτοβουλία της «Νέας Εποχής» κρίνει ότι τόσο το Μνημόνιο και το Μεσοπρόθεσμο όσο και ο τρόπος με τον οποίο η προηγούμενη κυβέρνηση ήταν πλήρως λανθασμένα, δεδομένου ότι στηρίχθηκαν σε ισοπεδωτικές μειώσεις εισοδημάτων και συντριπτικές αυξήσεις της φορολογίας. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την ένταση της ύφεσης και την εξάλειψη οποιασδήποτε αναπτυξιακής προσδοκίας.

Όπως μας εξήγησε ο Κως Κωστόπουλος «η κίνηση αυτή αποτελείται από μια ομάδα προβληματισμού (think tank) και επεξεργασίας προτάσεων , από άτομα υψηλής επιστημονικής στάθμης και κοινωνικής καταξίωσης , για την επεξεργασία προτάσεων για σοβαρά θέματα της οικονομίας .προκειμένου οι προτάσεις τους αυτές να τεθούν υπόψη της δημόσιας διοίκησης της κυβέρνησης και της αγοράς. Επιπλέον αποσκοπεί στην ενημέρωση του ελληνικού  λαού , επειδή δυστυχώς δεν έχει ενημερωθεί από το πολιτικό σύστημα , όπως άλλωστε όφειλε . Η προσπάθεια αυτή του ΣΕΟΔΙ , προκύπτει από την αυτονόητη υποχρέωση του Συνδέσμου να βοηθήσει την ελληνική επιχείρηση , την οποία υπηρετεί και κατά συνέπεια την ελληνική οικονομία την οποία στηρίζει. Φυσικά δεν έχει ούτε επιδιώκει πολιτικούς στόχους η σκοπιμότητες , άλλωστε από το καταστατικό του Συνδέσμου προβλέπεται το ασυμβίβαστο της δράσης των μελών με οποιαδήποτε πολιτική δραστηριότητα».