ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Διαχείριση ρευστότητας: Το πρώτιστο καθήκον του Οικονομικού Διευθυντή

Πρώτιστο καθήκον του οικονομικού διευθυντή η εξασφάλιση ρευστότητας της επιχείρησης καθώς το τραπεζικό σύστημα έχει κλείσει τη στρόφιγγα της χρηματοδότησης των επιχειρήσεων, δηλώνει ο Αλέξανδρος Κωστόπουλος, σε συνέντευξη του εφ’ όλης της ύλης στο περιοδικό CFO agenda 2014.

Πρόεδρο του ΣΕΟΔΙ ανα­λύει τις κρίσιμες παραμέτρους του ελληνικού οικο­νομικού περιβάλλοντος και μιλά για τον σύγχρονο ρόλου του Οικονομικού Διευθυντή.

CFO agenda: Το 2013 απετέλεσε έτος πολλών υποσχέσεων, πολλών προ­σπαθειών. Η ανάπτυξη όμως δεν ήρθε, λόγω πολλών κωλυμάτων. Το κόστος είναι μεγάλο, εντούτοις όλοι αναγνωρίζουν ότι η ανάπτυξη αποτελεί μονόδρομο. Τις πταίει;

Αλέξανδρος Κωστόπουλος: Πράγματι, το έτος 2013, όπως και τα προηγούμενα, ήταν έτη πολλών υποσχέσεων. Και βέβαια η ανάπτυξη δεν ήρθε για τον απλούστατο λόγο ότι εξέλειπαν οι προϋποθέσεις για αυτό. Δηλαδή:

  • Στο περιβόητο μνημόνιο δεν είχαν συμπεριληφθεί μέτρα γιο την ανάπτυξη της οικονομίας. Και τούτο διότι η πολι­τική μας ηγεσία, επιμένοντος στις διχαστικές πρακτικές του παρελθόντος, δεν παρουσίασε στους δανειστές ένα εθνικό σχέδιο εξόδου από την κρίση, δηλαδή ένα σχέδιο το οποίο θα εκπροσωπούσε όλο το πολιτικό φάσμα της χώρας και θα ενίσχυε την διαπραγματευτική μας θέση, στο οποίο θα περιλαμβάνονταν και μέτρα ανάπτυξης της οικονομίας.  Έτσι στερηθήκαμε της δυνατότητος άμυνας απέναντι στην τιμωρητική, προτεσταντική λογική της τρόικας, πράγμα που οδήγησε τη χώρα μας στην εξαθλί­ωση. Και βέβαια π συγνώμη της Κριστίν Λαγκάρντ για λανθασμένα μέτρα, τα οποία δέχθηκαν χωρίς αντίρρηση οι πολιτικοί μας ταγοί, δεν αλλάζει τίποτε.
  • Η ελληνική πραγματικότητα μαστίζεται ακόμη και τώρα από τα μεγάλα προβλήματα που σχετίζονται με τη γραφει­οκρατία. τη διαφθορά, τη μειωμένη ανταγωνιστικότητα και την υψηλή φορολογία.  Όλα αυτά αποτελούν ανασταλτικούς παράγοντες οποιοσδήποτε επενδυτικής προσπάθειας στη χώρα μαδ. Το χείριστο δε όλων είναι ότι ακόμη και τώρα δεν έχει ακόμη τεθεί σε εφαρμογή η διαδικασία

μέτρων θεραπείας των προβλημάτων αυτών.

Το κόστος είναι μεγάλο και ξεπέρασε τα 45 δις ευρώ του εθνικού εισοδήματος. Πέραν των αριθμών, αυτό που έχει σημασία είναι ότι το αποτέλεσμα αυτού του λογαριασμού είναι τα εκατομμύρια του εξαθλιωμένου λαού μας. οι στρατιές των ανέργων, η απελπισία των νέων μας, η καταστροφή της χώρας μας.

Ποια είναι τα βασικά εργαλεία της ανάπτυξης και ποιες οι πολιτικές επιλογές που έχουμε: θα μπορούσαμε να πούμε ότι. ανάμεσα σε άλλα, είναι η άρση των κρατικών εμποδίων στην επιχειρηματικότητα και η μείωση των φορολογικών συντελεστών, ίσως και κάποια ακόμα:

Τα βασικά εργαλεία της ανάπτυξης, όπως είναι γνωστό, είναι η αύξηση των επενδύσεων, της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας και της επιχειρηματικότητας. Αυτά βασίζο­νται σε μια σειρά προϋποθέσεων, όπως είναι η αξιοπιστία του κρατικού μηχανισμού, η σταθερότητα του φορολογικού συστήματος. οι χαμηλοί φορολογικοί συντελεστές και γενικότερα τα συγκριτικά πλεονεκτήματα σε σχέση με όμορες χώρες. Όπως γνωρίζετε, οι προϋποθέσεις αυτές δεν πληρούνται στη χώρο μας για πολλά χρόνια τώρα. Όταν εντός του 2013 έχουν εκδοθεί εκατοντάδες φορολογικών νομών και χιλιάδες εγκυκλίων, συνήθως αντικρουόμενων μεταξύ τους όταν οι επιχειρήσεις δεν γνωρίζουν αν θα αντιμετωπίσουν την επόμενη μέρα, όταν η γραφειοκρατία ζει και βασιλεύει προς δόξα της δημοσιοϋπαλληλικής νοοτροπίας, πως είναι δυνατόν να υπάρξει ανάπτυξη:

θα μπορούσε να κοστολογηθεί η απώλεια μονάδων ανάπτυξης ανά έτος; Τι σημαίνει αυτό για την χώρα και τι σημαίνει σε σχέση με το χρέος;

Είναι γνωστό ότι η ύφεση έχει ρίξει άγκυρα στη χώρα μας περισσότερο από πέντε χρόνια, πράγμα πρωτοφανές και στα διεθνή χρονικά. Η ύφεση το 2013 θα ξεπεράσει το 4% και η συνολική απώλεια του εθνικού εισοδήματος μέχρι τώρα θα ξεπεράσει το 25%. Από την άλλη πλευρά ο εξωτερικός δανεισμός, παρά το γενναίο κούρεμα, έχει πάρει την οινοφόρο οδεύοντας προς ανεξέλεγκτα ύψη και βέβαια η εξυπηρέτηση του είναι αδύνατη σύμφωνα με τις παρούσες και τις προβλεπόμενες δημοσιονομικές συνθήκες.

Η κυβέρνηση επαίρεται ότι έχει βελτιώσει τους μακροοικονομικούς δείκτες. Βεβαίως για τη δημιουργία ανάπτυξης, απαιτείται η σταθερότητα της οικονομίας. Αυτό όμως που έχει σημασία για το λαό μας. δεν είναι η ευημερία των αριθμών, αλλά η ποιότητα ζωής των πολιτών. Όταν οι δείκτες πόνε καλό, ενώ η ανεργία έχει φθάσει σε πρω­τοφανή και απροσμέτρητα ύψη. είναι σαν να λέμε ότι «η εγχείρηση πέτυχε αλλά ο ασθενή απεβίωσε». Για να απορροφηθεί η σημερινή ανεργία στη χώρα μας πρέπει να υπάρξει ετήσια ανάπτυξη τουλάχιστον 3.5% σε διάρκεια I 5 ετών. Αντιλαμβάνεστε τι σημαίνει αυτό και ον μπορεί ποτέ να επιτευχθεί.

Μαζί με τις αλλαγές που επιτελούνται στη χώρα και διεθνώς, αλλάζουν και οι απαιτήσεις για το ρόλο του Οικονομικού Διευθυντή. Ποιες είναι οι νέες τάσεις και πού πρέπει να επικεντρωθεί ο σημερινός CFO ώστε να γράψει αποτελέσματα στην εταιρεία:

Οι σημερινές συνθήκες λειτουργίας της αγοράς, δηλαδή η λειτουργία των επιχειρήσεων σε καθεστώς κρίσης, έχουν ως συνέπεια οι παράμετροι που προσδιορίζουν την επιχειρηματική απόφαση, να είναι ιδιαίτερα σύνθετοι και δυσεπίλυτοι. Αυτό έχει επίσης ως συνέπεια την αλλαγή του ρόλου της σημερινής οικονομικής διεύθυνσης, που είναι περισσότερο παρά ποτέ στρατηγικός, αφού η οικο­νομική παράμετρος αποτελεί πλέον την πεμπτουσία κάθε απόφαση της διοίκησης.

Επιπλέον, όλα αυτά, αναδεικνύουν το ρόλο του σημερινού Οικονομικού Διευθυντή ως τον πλέον σημαντικό στην ιεραρχία της επιχείρησης, ο οποίος τώρα, περισσότερα από κάθε άλλη φορά, πρέπει να εφαρμόσει με θρησκευτική ευλάβεια τους κανόνες του management υπό συνθήκες κρίσης, αφού είναι ο εγγυητής του αποτελέσματος της επιχείρησης και αυτός που φέρει την ευθύνη της διασφάλισης της βιωσιμότητας της και της προοπτικής της στο μέλλον.

Δηλαδή ο Οικονομικός Διευθυντήςs εκτός των καθη­μερινών του καθηκόντων στην επιχείρηση, πρέπει να προσαρμόσει το ρόλο του σύμφωνα με τις τρέχουσες συνθήκες του τοπικού οικονομικού περιβάλλοντος, αλλά και του διεθνούς, αφού μοιραία δραστηριοποιείται και στο γήπεδο του παγκόσμιου ανταγωνισμού. Αυτό σημαίνει ότι εκτός από την ανάγκη μείωσης του κόστους λειτουργίας της επιχείρησης, ως συνέπεια της μείωσης του κύκλου δραστηριότητος, πρέπει να εξασφαλίσει τη ρευστότητα της επιχείρησης, καθώς το τραπεζικό σύστημα έχει κλείσει τη στρόφιγγα της χρηματοδότησή των επιχειρήσεων. Κατά συνέπεια η διαχείριση της ρευστότητας αποτελεί τα πρώ­τιστο καθήκον του. Το θέμα αυτό, λόγω της σοβαρότητας του. απετέλεσε το αντικείμενο του συνεδρίου των CFO της Κύπρου που έγινε στις 22 Νοεμβρίου, όπου είχα την τιμή να είμαι εισηγητής, με θέμα «Ο ρόλος του CFO ως διαπραγματευτή των συναλλαγών».

Μπορείτε να μας πείτε κάποιες πρακτικές βελτίωσης της ρευστότητας;

Η βελτίωση της ρευστότητας σημαίνει:

  • Τη ριζική επανεξέταση της διαχείρισης της ρευστότητας επί μηδενικής βάσεως. Αυτό σημαίνει ότι οι συναλλαγές πρέπει να γίνονται με εξαιρετική προσοχή και κατά το δυνατόν τοις μετρητοίς.
  • Την εξισορρόπηση του συστήματος πληρωμών με τις εισπράξεις. Αυτό σημαίνει την οργάνωση των εκταμιεύσεων ανάλογα με την πίστωση που έχουμε εξα­σφαλίσει.
  • Τον εξ ορθολογισμό του κόστους. Πολύ μεγάλη προσοχή στο κόστος λειτουργίας της επιχείρησης και περιορισμό στις πλέον απαραίτητες δαπάνες.
  • Προσοχή στις επισφαλείς απαιτήσεις.
  • Τη διαχείριση των αποθεμάτων. Τεράστιο σημασία αποκτά για μεταποιητικές και εμπορικές επιχειρήσει η διαχείριση των αποθεμάτων. Εδώ δεσμεύονται ή αποδεσμεύονται πολύ σημαντικοί πόροι σε μία πλειάδα επιχειρήσεων.
  • Ενίσχυση των ίδιων κεφαλαίων. Προβαίνουμε σε θαρραλέες αποεπενδύσεις σε πάγιο στοιχεία, στην έκταση που αυτά δεν αποδιοργανώνουν την επιχείρηση και αν ακόμη και αυτά τα μέτρα δεν φανούν αρκετά, καταφεύγουμε και στους μετόχους, ζητώντας τους να δείξουν «πατριωτισμό» υπέρ της επιχείρησης, με εύλογη και αναγκαίο αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου.

Όταν μιλάμε για Οικονομικούς Διευθυντές έχουμε να κάνουμε μόνο με αριθμούς, ο ανθρώπινος παράγων υπάρχει πουθενά;

Η οικονομική επιστήμη συγκαταλέγεται στις κοινωνικές

«ΤΑ ΣΗΜΕΡΙΝΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΔΕΝ ΑΦΗΝΟΥΝ ΠΟΛΛΑ ΠΕΡΙΘΩΡΙΑ ΓΙΑ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ ΤΟ 2014, ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΘΑ ΚΥΛΗΣΕΙ ΠΕΡΙΠΟΥ ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΤΟ 2013. ΚΑΠΟΙΑ ΑΧΤΙΔΑ ΦΩΤΟΣ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΦΑΝΕΙ ΑΠΟ ΤΟ 2015 ΚΑΙ ΜΕΤΑ»

επιστήμες. Ο ρόλος των Οικονομικών Διευθυντών είναι η εξασφάλιση την βιωσιμότητα της επιχείρησης, δηλαδή την υποστήριξη της ιδιωτικής οικονομίας της χώρας. Είναι αυτονόητο λοιπόν ότι η ευημερία της ιδιωτική μας οικονομία, από την οποία άλλωστε αναμένουμε την περι­βόητη ανάπτυξη, οδηγεί στην ευημερία ίου ελληνικού λαού, δηλαδή στην αναβάθμιση του βιοτικού επιπέδου και την ευημερία των πολιτών μας. Οι αριθμοί λοιπόν και τα οικονομικά μοντέλα έχουν ων απώτερο στόχο τον άνθρωπο και μόνον. Αυτόν άλλωστε ήταν έναν από τους λόγους που ιδρύσαμε το Σύνδεσμο Ελλήνων Οικονομικών Διευθυντών (ΣΕΟΔ1). που έχει στόχο την αναβάθμιση του οικονομικού μάνατζμεντ στη χώρο μον. πράγμα που συντελεί στην οικονομική μας ανάπτυξη και τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών.

Μπορείτε να μας αναφέρετε τρίο χαρακτηριστικά που πρέπει να συνοδεύουν τον οικονομικό διευθυντή σε περιόδους κρίσης και ποια αυτό που πρέπει να αποβάλλει;

Οι τρέχουσες συνθήκες, θέλουν τον Οικονομικό Διευθυ­ντή να διαθέτει πλήθον χαρακτηριστικών που σχετίζονται με τις επαγγελματικές του δεξιότητές, αλλά και αυτών που τον χαρακτηρίζουν ων προσωπικότητα, ων ανθρώπινη οντότητα, θα σταχυολογήσουμε μερικός εξ αυτών. Ο Οικονομικός Διευθυντής την σημερινή εποχή πρέπει να πιστεύει ότι έχει ουσιαστική συμμετοχή στους στόχους και τα αποτελέσματα της επιχείρησης. Πρέπει να είναι φορέας επιχειρηματικής σκέψης, να είναι οραματιστής του μέλλοντος της επιχείρησης, δημιουργός του αποτελέσματος και εγγυητής την μακρόχρονης επιτυχίας της.

Πρέπει να διακρίνεται γιο το πνεύμα θυσίας, τον αλτρουισμό και την γενναιότητά του. Το θάρρος να αναλαμβάνει ευθύνες. Πρέπει να είναι ευαίσθητος δέκτης των μηνυ­μάτων του εξωτερικού περιβάλλοντος και να τα αξιοποιεί προς όφελος της επιχείρησης. Πάνω οπ όλα, πρέπει να έχει την ικανότητα να προβλέπει την εξέλιξη, να κατευ­θύνει την διαδικασία επίλυσης των προβλημάτων και όχι να το ακολουθεί. Για να ξεχωρίσουμε τώρα τα τρία χαρακτηριστικό του σημερινού Οικονομικού Διευθυντή, πρέπει να δεχθούμε ότι, υπό συνθήκες απροβλέπτων εξελίξεων και ταχύρρυθμων μεταβολών, το βεληνεκές των προβλέψεων του Οικονομικού Διευθυντή πρέπει να είναι πολύ μακρύ, όπως το φάσμα της δέσμης του φωτισμού του αυτοκινήτου που τρέχει με μεγάλη ταχύτητα. Επίσης πρέπει να είναι εξοπλισμένος με απαράμιλλο θάρρος και αποφασιστικότητα. Πρέπει επίσης να είναι ευαίσθητος
δέκτης των μηνυμάτων του οικονομικού περιβάλλοντος. τοπικού και διεθνούς. Τώρα πώς μπορούν να ιεραρχηθούν τα παραπάνω χαρακτηριστικά, είναι υπόθεση των εκάστοτε συνθηκών λειτουργάν των επιχειρήσεων και των συγκε­κριμένων αναγκών του. Τα χαρακτικά που δεν πρέπει να έχει ο οικονομικός διευθυντής, είναι φυσικό τα αντίθετα των όσων αναφέραμε προηγουμένων.

Δηλώνετε αισιόδοξος για το 201 4;

Η αισιοδοξία αποτελεί μία εκ των προϋποθέσεων εξόδου οπό την κρίση. Πρέπει όμως να είμαστε ρεαλιστικά αισιό­δοξοι και πάνω απ’ όλα δραστήριοι και μαχητικοί. Βέβαια τα σημερινό δεδομένα δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για αισιοδοξία το 2014. το οποίο θα κυλήσει περίπου όπως και το 2013. Κάποια αχτίδα φωτός αισιοδοξίας μπορεί να φανεί από το 2015 και μετά. Όμως η λύση του προβλήματος μας δεν θα παιχτεί μόνον στο γήπεδο της οικονομίας, είναι πλέον και ζήτημα πολιτικό -κυρίων πολιτικό. Αυτό σημαίνει ότι, αφού ο Έλληνας πολίτης έδωσε ότι μπορούσε να δώσει, τώρα η λύση πρέπει να αναζητηθεί, εκτός από την κυβέρνηση, και στους εταίρους μας, οι οποίοι πρέπει να δεχθούν επιτέλους μέτρα ανάπτυξης της οικονομίας και διευθέτησης του χρέους, ώστε να καταστεί βιώσιμο. Η πολιτική μας ηγεσία πρέπει επιτέλους να προχωρήσει σε διαρθρωτικές αλλαγές και σε ριζικά μέτρα αναδιοργάνωσης της δημοσίας διοίκησης, δηλαδή μείωση την γραφειοκρατίας, ορθολογισμό του φορολογικού συστήματος, πάταξη την διαφθοράς, κλπ.  Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να σημάνει εθνικός συναγερμός με σκοπό τη συ στράτευση των δυνάμεων εκείνων που μπορούν να προσφέρουν, των Ελλήνων εκείνων που έχουν καταξιωθεί στην κοινωνία με το έργο και το κύρος τους. Για να σωθεί η χώρα, είναι απαραίτητη η συνεισφορά όλων των Ελλήνων κυρίων αυτών που ξέρουν και μπορούν. Η απουσία τους ισοδύ­ναμοί με λιποταξία στον αγώνα για τη σωτηρία της χώρας.  Μόνο κάτω από αυτές τις προϋποθέσεις, θα μπορέσει η χώρα μον να διαβεί τον Ρουβικώνα την καταστροφή και να διασφαλίσει την εθνική την κυριαρχία. Εμείς οι Οικονομικοί Διευθυντές, στηρίζουμε το πλέον ζωτικό μέρος της οικονομίας μας. που είναι η ελληνική επιχείρηση. Γι’ αυτό, ο ρόλος μας είναι τόσο σημαντικός, όσο και η ανάκαμψη της οικονομίας μας. Σε μας πέφτει το μεγάλο βάρος της προστασίας της εθνικής μας οικονομίας. Το βάρος αυτό, οι Οικονομικοί Διευθυντές είναι υποχρεω­μένοι να το επωμιστούν, αφού αυτό αποτελεί προϋπόθεση της ευημερίας και εθνικής μας κυριαρχίας. *